Wat is verschil tussen wilsrechten en andere wettelijke rechten?
Wilsrechten staan in de wet geregeld in artikelen 21 tot en met 26 van boek 4 BW en de andere wettelijke rechten worden geregeld in artikel 28 tot en met 41 van boek 4 BW.
Er zijn 4 wilsrechten en er zijn 6 andere wettelijke rechten.
Wilsrechten
Wilsrechten zijn alleen van toepassing bij de wettelijke verdeling van artikel 4:13 BW. Andere wettelijke rechten zijn in beginsel altijd van toepassing, ongeacht of er wel of geen testament is en in geval van een testament, wat er in het testament staat.
Wilsrechten zijn regelend recht (artikel 4:25 lid 6 BW). Een erflater kan bepalen dat geen aanspraak kan worden gemaakt op bepaalde of alle wisrechten. Ook uitbreidingen of beperkingen van de wilsrechten zijn mogelijk.
Andere wettelijke rechten
Andere wettelijke rechten zijn dwingend recht. Een erflater kan niet bij testament afwijken van de wet. Net als de legitieme portie vormen de aanspraken op de wettelijke rechten een beperking van de testeervrijheid van een erflater.
Alleen de kinderen of stiefkinderen die een vordering op grond van de wettelijke verdeling hebben, die nog niet (volledig) is voldaan, kunnen aanspraak maken op een wilsrecht. Andere wettelijke rechten zijn er niet alleen ten behoeve van kinderen, maar ook ten behoeve van de partner van een erflater.
Voor wilsrechten gelden in beginsel geen (verval- en verjarings)termijnen. De verjaringstermijn van de rechtsvordering gaat lopen nadat er aanspraak op een wilsrecht is gemaakt. Bij andere wettelijke rechten gelden er relatief korte verval- en verjaringstermijnen.
Bij wilsrechten gaat het om overdracht van goederen. Het kind krijgt een vol eigendomsrecht of een bloot eigendomsrecht omdat de langstlevende een vruchtgebruik op het goed voorbehoud. Bij andere wettelijke rechten gaat het om recht op voortzetting van gebruik of bewoning van de woning en de inboedel van erflater, verzorgingsvruchtgebruik op de woning, de inboedel of andere goederen van de nalatenschap, een som ineens (een geldbedrag) of om overdracht van bedrijfsgoederen.
Verplichting tot overdracht goederen
Wanneer door een kind een wilsrecht wordt uitgeoefend dan ontstaat er een verplichting om (een deel van) het eigendom van goederen over te dragen. Deze goederen moeten afkomstig zijn uit de nalatenschap van erflater of van de huwelijksgemeenschap, welke door het overlijden van erflater wordt ontbonden of van de goederen die in de plaats zijn gekomen van die goederen. Degene(n) tegen wie het wilsrecht bestaat en het kind dat een wilsrecht heeft en daarop een beroep doet, moeten eerst proberen het samen eens te worden over de goederen die aan het kind worden overgedragen. Wanneer zij niet tot overeenstemming kunnen komen in onderling overleg, dan kan op grond van artikel 4:25 lid 4 BW de kantonrechter worden verzocht om te beslissen, ‘rekening houdende naar billijkheid met de belangen van ieder van hen’. Tegen de uitspraak van de kantonrechter staat, ongeacht de uitslag, geen rechtsmiddel open (zoals hoger beroep) uitgezonderd cassatie in het belang der wet. Er zijn opvallend weinig uitspraken waarin een beroep werd gedaan op artikel 4:25 lid 4 BW.
Andere wettelijke rechten
Andere wettelijke rechten zijn:
Voortgezet recht tot bewoning (art. 4:28 BW)
Vruchtgebruik woning en inboedel (art. 4:29 BW)
Verzorgingsvruchtgebruik (art. 4:30 BW)
Som ineens voor verzorging en opvoeding (art. 4:35 BW)
Salaire différé, som ineens voor verrichte arbeid (art. 4:36 BW)Aanspraak op overdracht bedrijfsgoederen (art. 4:38 BW)
Meer weten? Neem dan contact op met onze erfrechtspecialist Sanae Ballah.