Het zuiver aanvaarden van een erfenis lijkt op het eerste gezicht een eenvoudige keuze, maar het kan grote financiële gevolgen hebben als er niet eerst grondig onderzoek wordt gedaan. Dit blijkt uit een recente uitspraak van de rechtbank Gelderland van 24 december 2024 (ECLI:NL:RBGEL:2024:9663), waarin erfgenamen te maken kregen met een onverwachte financiële last.
De erfgenamen van de erflaatster – de kinderen en kleinkinderen – aanvaardden de nalatenschap zuiver, in de veronderstelling dat deze bestond uit twee percelen grond en enig banktegoed. Later bleek echter dat de percelen ernstig verontreinigd waren. Onderzoeksrapporten, waarvan de oudste uit 1987 stamden, toonden aan dat sanering noodzakelijk was. De kosten daarvan zouden hoger zijn dan de waarde van de percelen, en bovendien dreigde aansprakelijkheid voor verontreiniging van aangrenzende percelen. Toen de erfgenamen zich bewust werden van deze last, vroegen zij op grond van artikel 4:194a BW de kantonrechter om alsnog beneficiair te mogen aanvaarden.
Is er sprake van een onverwachte schuld? Nee!
De kantonrechter erkende dat de erfgenamen de schuld niet kenden op het moment van de zuivere aanvaarding. De volgende vraag was echter of zij deze schuld niet hadden behoren te kennen. Op erfgenamen rust een onderzoeksplicht ten aanzien van de bestanddelen van de nalatenschap om een goede inschatting van de omvang ervan te kunnen maken. De erfgenamen gaven toe dat zij geen enkel onderzoek hadden gedaan vóór hun zuivere aanvaarding. Zij waren enkel afgegaan op de mededeling van de notaris dat er geen aanwijzingen waren voor een negatieve nalatenschap.
Onderzoeksplicht van erfgenamen
De kantonrechter oordeelde dat dit niet voldoende was. Aangezien er al diverse openbare rapporten bestonden over de bodemverontreiniging, had nader onderzoek direct duidelijk kunnen maken dat de percelen vervuild waren. Bovendien is algemeen bekend dat verontreiniging van grond niet met het blote oog zichtbaar is, en dus was extra onderzoek des te belangrijker geweest. Omdat de erfgenamen hun onderzoeksplicht hadden geschonden, konden zij zich niet beroepen op bescherming onder artikel 4:194a BW.
Het verzoek om alsnog beneficiair te aanvaarden werd daarom afgewezen. De erfgenamen bleven persoonlijk aansprakelijk voor de saneringskosten en mogelijke schadeclaims die voortvloeiden uit de verontreiniging.
Belangrijkste lessen
Onderzoek altijd de nalatenschap vóór zuivere aanvaarding. Zelfs als de nalatenschap op het eerste gezicht positief lijkt, kunnen er verborgen schulden of verplichtingen zijn.
Wees op tijd met juridisch advies. Als er na aanvaarding toch een schuld opduikt, is snel handelen cruciaal: de termijn om alsnog beneficiair te aanvaarden is slechts drie maanden.
Wat kun jij doen?
Sta je voor de keuze om een erfenis te aanvaarden? Of ben je onverwacht geconfronteerd met schulden uit een nalatenschap? Neem dan direct contact met ons op voor juridisch advies. Een zorgvuldige keuze kan grote financiële problemen voorkomen.
Datum: 17 maart 2025
Geschreven door: Martine Stut