Als een man en een vrouw getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en de vrouw bevalt van een kind, dan is de man automatisch juridisch ouder. Als twee vrouwen met elkaar getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, ligt dit toch wat anders. In dat geval is de andere vrouw niet zonder meer automatisch juridisch ouder. In dit artikel leggen we je graag uit hoe het zit.
Bekende of onbekende donor?
Het is allereerst van belang of te weten of de twee vrouwen gebruik gemaakt hebben van een bekende of onbekende donor. Een onbekende donor is een donor die sperma heeft gedoneerd aan een vruchtbaarheidskliniek. Zodra het kind 16 is kan hij/zij de identiteit van de donor opvragen. Alle andere donoren worden bekende donoren genoemd.
Hoe word je juridisch meemoeder?
Sinds 1 april 2014 zijn er meerdere opties voor de meemoeder om de juridische moeder van haar kind te worden:
1.
De eerste optie geldt alleen voor moeders die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en die gebruik gemaakt hebben van een onbekende donor. In dat geval kan de moeder die het kind niet draagt juridisch moeder worden door bij de aangifte van de geboorte een ‘ouderschapsverklaring’ te laten zien aan de ambtenaar van de burgerlijke stand. Deze verklaring wordt afgegeven door de Stichting Donorgegevens en kan online aangevraagd worden.
2.
Als de moeders gebruik gemaakt hebben van een bekende donor kan de meemoeder het kind bij de gemeente erkennen. Heeft de erkenning na 1 januari 2023 plaatsgevonden dan heeft de meemoeder ook automatisch het gezag over het kind.
Hoewel het dus eenvoudig en goedkoop is om de erkenning te regelen, zitten er ook een aantal nadelen aan verbonden. Zo heeft erkenning die ná de geboorte plaats heeft gevonden geen terugwerkende kracht en kan de erkenning later ongedaan gemaakt worden. Dat laatste kan vrij eenvoudig via de rechtbank geregeld worden, op grond van het feit dat de meemoeder niet de biologische moeder van het kind is.
Daarnaast is het nog niet helemaal duidelijk of het moederschap in het buitenland wordt erkend. Momenteel verschilt dit nog per land.
Verder kan een donor die een nauwe en persoonlijke band met het kind heeft de rechter om vervangende toestemming tot erkenning vragen. Zelfs als de meemoeder het kind al heeft erkend. De rechter zal hierbij een belangenafweging maken. Als de donor vervangende toestemming krijgt van de rechter, dan wordt de erkenning van de meemoeder vernietigd en wordt de donor de juridische ouder van het kind.
3.
De meemoeder kan het kind ook adopteren in plaats van erkennen.
Anders dan bij het regelen van de erkenning, moet er door een advocaat bij adoptie een verzoekschrift bij de rechtbank ingediend worden.
Hebben jullie vragen?
In het geval jullie graag moeder willen worden met behulp van een bekende donor raden wij jullie met klem aan om – voorafgaand aan de inseminatie – de onderling gemaakte afspraken vast te leggen in een donorcontract. In een dergelijk contract kunnen jullie van alles vastleggen over het juridisch ouderschap, de kosten en het (wel of niet) gewenste contact tussen de donor en het kind. Het is de investering meer dan waard en voorkomt veel toekomstige misverstanden.
Wij kunnen jullie hierbij helpen. Wil je meer weten over het juridisch ouderschap of meer in het bijzonder het opstellen van een donorcontract neem dan contact op met Janneke Mulder of Anouk Hansma.